علما، مشاهیر و پادشاهان مدفون در حرم مطهر
مورخان و علما گفته اند که سه دختر امام جواد علیه السلام داخل روضه دفن شده اند : «امّ حمیده»، «زینب» و «میمونه». همچنین «بریهة» دختر موسی مبرقع ، فرزند محمد جواد، فرزند امام رضا علیهم السلام در آن جا دفن شده است .
دربعضی روایاتی که از « تاریخ قم » نقل شده، آمده است : دخترانی که از فرزندان ائمه اطهار علیهم السلام، کنار فاطمه معصومه علیها السلام دفن شده اند عبارتند از :
زینب، امّ محمد ( دختر موسی بن محمدبن علی الرضا علیهما السلام ) .
میمونه و امّ محمد ( دختران امام محمد جواد علیه السلام ) .
میمونه و بریهة ( دختران موسی مبرقع ) .
« امّ اسحاق » کنیز محمد بن موسی مبرقع .
« امّ حبیب » کنیز ابوعلی محمد بن احمد بن رضا علیه السلام .
به جز بانوان نبوی که در کنار مضجع شریف حضرت معصومه آرمیده اند علماء و شهداء و عرفای بنام و بزرگان نیز در جوار آن بانوی گرامی مدفون هستند که در اینجا به اسامی برخی از آنان اشارت می کنیم .
علماء و شهداء مدفون در حرم مطهر:
مسجد بالاسر
1ـ آیت الله العظمی حاج شیخ عبدالکریم حایری یزدی، موسس حوزه علمیه قم .
2ـ آیت الله العظمی سید حسن بروجردی مرجع بزرگ شیعه و موسس مسجد اعظم .
3ـ آیت الله العظمی سید محمدتقی خوانساری، اقامه کننده نماز باران در سال 1363 ه. ق .
4ـ آیت الله العظمی سید صدرالدین صدر از مراجع سه گانه بعد از رحلت آیت الله حایری.
5ـ آیت الله العظمی سید احمد خوانساری .
6ـ آیت الله العظمی سید محمدرضا گلپایگانی، از مراجع بزرگوار تاریخ معاصر .
7ـ آیت الله العظمی شیخ محمدعلی اراکی مرجع تقلید .
8ـ آیت الله میرزا هاشم آملی از شاگردان آقا ضیاء الدین عراقی .
9ـ آیت الله سیدرضا بهاءالدینی مجتهد و عارف کامل .
10ـ آیت الله پسندیده برادر امام خمینی (قدس سره) .
11ـ آیت الله سید مصطفی خوانساری .
12ـ آیت الله محمدتقی بافقی .
13ـ آیت الله محمدجواد صافی گلپایگانی پدر آیت الله صافی گلپایگانی .
14ـ آیت الله عبدالنبی عراقی، عضو جامعه مدرسین .
15ـ آیت الله سیدمحمد انگجی .
16ـ حجت الاسلام والمسلمین اشراقی ، داماد امام خمینی (قدس سره) .
17ـ حجت الاسلام شهید مهدی حکیم ، فرزند آیت الله العظمی سید محسن حکیم .
18ـ آیت الله شیخ ابوالقاسم قمی، عالم عارف و زاهد زمان .
19ـ آیت الله حاج آقا روحالله کمالوند خرّمآبادی نماینده آیت الله بروجردی در خرّمآباد.
20ـ علامه سیدمحمدحسین طباطبایی، صاحب تفسیرالمیزان .
21ـ آیت الله علامه شهید استاد مرتضی مطهری .
22ـ آیت الله شهید سید اسدالله مدنی، اولین شهید محراب .
23ـ آیت الله شهید علی قدوسی .
24ـ آیت الله العظمی حاج شیخ جواد تبریزی .
25ـ آیت الله العظمی حاج شیخ محمدفاضل لنکرانی .
26ـ آیت الله علی فیض مشکینی .
27ـ آیت الله میرزا مهدی آشتیانی .
28ـ آیت الله محمد تقی بهجت فومنی .
29ـ آیت الله حسینعلی منتظری .
مسجد مطهری
1ـ آیت الله سید حسین بدلا، امام جماعت مسجد امام حسن عسکری .
2ـ آیت الله حرم پناهی، یکی از اساتید به نام حوزه علمیه قم .
3ـ آیت الله شیخ ابوالفضل خوانساری امام جمعه اراک .
4ـ آیت الله ستوده، یکی از اساتید مشهور و مؤثر در حوزه علمیه قم .
5ـ سیدمحمدصادق طباطبایی .
6ـ آیت الله سیدعبدالکریم کشمیری، شاگرد آیت الله قاضی طباطبایی، عارف کامل .
7ـ آیت الله سید اسماعیل موسوی .
8ـ آیت الله سیدمرتضی عسکری .
9ـ آیت الله مرتضی بنی فضل .
مسجد طباطبایی
1ـ شهید آیت الله ربانی املشی، عضو شورای نگهبان و مجلس خبرگان رهبری .
2ـ شهید آیت الله ربانی شیرازی، عضو خبرگان رهبری و شورای و جامعه مدرسین .
3ـ آیت الله حاج شیخ مجتبی آخوند .
4ـ آیت الله غلامرضا قمی نویسنده کتاب قلاید الفواید .
5ـ شهید حجت الاسلام والمسلمین عباس شیرازی .
6ـ آیت الله صالحی مازندرانی از مدرسین حوزه علمیه .
7ـ آیت الله وجدانی فخر، مدرس حوزه علمیه .
8ـ آیت الله مدرسی زاده یزدی از مدرسین حوزه علمیه .
9ـ شهید حجت الاسلام والمسلمین فضل الله محلاتی نماینده امام در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی .
10ـ شهید حجت الاسلام والمسلمین محمد منتظری .
11ـ شهید حجت الاسلام والمسلمین موسوی دامغانی .
12 ـ حجت الاسلام والمسلمین مولایی ، تولیت آستانه مقدسه در عصر امام خمینی (ره) .
ـ صحن بزرگ (اتابکی)
1ـ قطب راوندی از محدثان نامدار شیعه، صاحب کتاب خلاصه التفاسیر، شرح نهج البلاغه، فقه القرآن .
2ـ آیت الله شیخ فضل الله نوری ، قهرمان مبارزه با استعمار، مبارزه با مشروطه .
3ـ آیت الله سید احمد زنجانی، پدر آیت الله شبیری زنجانی .
4ـ آیت الله سید محمد محقق داماد، استاد و محقق حوزه علمیه و از مراجع بزرگ تقلید .
5ـ آیت الله فانی .
6ـ شهید آیت الله دکتر مفتح، استاد و محقق نامی حوزه و دانشگاه .
7ـ حجت الاسلام شیخ حسن نوری، خطیب توانا و واعظ شهیر .
8ـ آیت الله حیدری ایلامی، نماینده مجلس خبرگان رهبری و نماینده امام بعد از انقلاب اسلامی .
9ـ آیت الله ملاحسین حرم پناهی .
10ـ آیت الله سیبویه ، خطیب توانا و شهیر تهران .
11ـ آیت الله شاهرودی .
12ـ آیت الله سیدرضا صدر استاد اخلاق و صاحب تالیفان اخلاقی .
13ـ استاد مصطفی زمانی، تالیف 70 عنوان اثر اسلامی، اخلاقی و ....
14ـ آیت الله عبایی خراسانی .
15ـ شیخ محمدرضا طبسی .
16ـ آیت الله مصطفی علمالهدی .
17ـ میرزا علی آقا غروی علیاری .
18ـ حجت الاسلام والمسلمین سیدعزیز طباطبایی .
19ـ حجت الاسلام والمسلمین کوثری، خطیب و واعظ و مرثیه خوان مخلص اهل بیت علیهم السلام .
20ـ آقای موسوی هشترودی .
21ـ آیت الله ملکی تبریزی .
22ـ آیت الله صادق خلخالی .
23ـ آیت الله شیخ عباسعلی طسوجی .
24ـ شهید سرلشکر قرنی اولین رییس ستاد ارتش جمهوری اسلامی .
25ـ شهید حاج مهدی عراقی، از یاران باوفای امام خمینی (ره) در دوران مبارزه .
26ـ شهید محمدجواد دیالمه ، نماینده مردم مشهد در مجلس شورای اسلامی دوره اول .
صحن عتیق
1ـ آیت الله فیض قمی .
2ـ آیت الله لنگرودی .
3ـ آیت الله فاضل لنکرانی پدر بزرگوار آیت الله حاج شیخ محمد فاضل لنکرانی .
4 ـ علامه سید مرتضی مرعشی نجفی .
5 ـ عارف فرزانه حاج اسماعیل دولابی .
6 ـ حضرت حجت الاسلام والمسلمین استاد علی دوانی محقق و مورخ .
مشاهیر مدفون در صحن بزرگ حرم مطهر
1 ـ پروین اعتصامی و یوسف اعتصامی ، شاعره و شاعر معاصر، صحن بزرگ .
2 ـ شبیر خاقانی ، صحن بزرگ .
3 ـ قوام السلطنه .
4 ـ مشیرالسلطنه ، صحن بزرگ .
5 ـ ضیاءالملک تفرشی ، صحن بزرگ .
6 ـ علی اصغر اتابک .
7 ـ خواجه نوری ، صحن عتیق .
سلاطین مدفون در حرم مطهر
* شاه صفی اول، پسر صفی میرزا پسر شاه عباس کبیر، نامش سام میرزا بوده، و چون به تخت سلطنت نشست، نام خود را شاه صفی نهاد. وی در 17 سالگی به سلطنت رسید و سال 1052 هـ .ق در 31 سالگی وفات کرد. جنازهاش را بهقم حمل کردند و در ناحیه جنوبی حرم مطهر، مدفون شد. سابقا روی قبرش صندوق بزرگی بود، ولی اکنون در رواق زنانه واقع شده و قبرش با سطح رواق مساوی است و صندوق قبرش که در آن ظریفکاریهایی شده است در موزه آستانه می باشد.* شاه عباس دوم، پسر شاه صفی، در 10 سالگی به سلطنت رسید و سال 1077 در خسروآباد دامغان وفات کرد و جنازهاش را به قم حمل نمودند و در ناحیه جنوب غربی حرم، جایی که اکنون بهنام مسجد امام خمینی است دفن کردند.
* شاه سلیمان، پسر شاه عباس ثانی، سال 1105 در 49 سالگی از دنیا رفت. جنازهاش را بهقم آوردند و در بقعهای که در ناحیه جنوبی مسجد بالاسر است، به خاک سپردند.
* شاه سلطان حسین، پسر شاه سلیمان، که در سرای سلطنتی به دست اشرف افغان کشته شد، جنازه بیسرش را به قم حمل کردند و در قسمت جنوبی مسجد بالاسر در کنار قبر شاه سلیمان دفن نمودند.
* محمدشاه قاجار، پدر ناصرالدین شاه، سال1264 در تجریش وفات یافت و جنازهاش را به قم حمل و در قسمت غربی صحن کهنه در بقعهای که جنب راهرو و مدرسه مادرشاه بود دفن نمودند. .